نا آگاهی و مصرف بی رویه از سم در باغات

پسیل معمولی پسته، Agonoscena pistaciae یک آفت مهم در پسته کاری های ایران و کشورهای همجوار می باشد هدف از انجام این تحقیق اثر کشندگی غلظت های مختلف سموم موونتو، سیوانتو، استارکل و دایابون در کنترل پسیل پسته در شرایط آزمایشگاهی می باشد. در این آزمایش برای تعیین غلظت موثر سموم مورد استفاده ابتدا یک سری غلظت هاییکه با هم رابطه عددی داشته اند در نظر گرفته شد و سپس حد بالا و حد پایین تعیین شد، سپس به کمک روش پروپیت LC50 برای هر سم برآورد گردید. نتایج نشان داد در سم استارکل بین غلظت های مختلف اختلاف معنی دار در سطح یک درصد وجود دارد و پس از 24 ساعت اثر خود را نشان داد که LC50 آن برابر با 10/89 میلی لیتر در لیتر بود. مقدار LC50 سیوانتو بعد از 24 ساعت برابر با 77/40 میلی لیتر در لیتر بود. حشره کش دایابون نیز با افزایش غلظت، تلفات اختلاف معنی دار داشته و با گذشت زمان نیز اثر آن نیز بیشتر شده است که مقدار LC50 بعد از 72 ساعت 7250 میلی لیتر در لیتر بوده است. سم موونتو در غلظت و زمان اثر متقابل داشته و بعد از گذشت 10 روز مقدار LC50 برابر با 500 میلی لیتر در لیتر بود. بنابراین بر اساس میزان LC50 بدون در نظر گرفتن زمان تاثیر سم موونتو روی پسیل پسته موثرتر از سایر سموم بوده است و بعد از آن دایابون و استارکل بطور مشابه در گروه دوم قرار می گیرند و در آخر سیوانتو قرار دارد. اما از لحاظ سرعت تاثیر و LC50 استارکل موثرتر بود. بنابراین از آنجا که کنترل پسیل معمولی پسته در طول سال به چندین FHV سمپاشی نیاز دارد بر اساس نتایج این پژوهش میتوان از حشره کش گیاهی دایابون به دلیل بی ضرر بودن برای محیط زیست در مرحله اول و در مراحل بعدی از سم موونتو که دوام زیادی تری نسبت به سایر سموم دارد استفاده کرد. همچنین از سموم استارکل و سیوانتو میتوان در مدیریت تلفیقی کنترل پسیل پسته استفاده کرد.

با توجه به رشد جمعيت و محدوديت منابع در بخش کشاورزي و نياز مبرم به افزايش توليد محصولات کشاورزي، ضرورت انجام مبارزه منطقي و اصولي عليه آفات با تاکيد بر رعايت حفظ سلامت کشاورزان و افراد جامعه مسايل زيست محيطي احساس مي شود. از اينرو از شيوه هاي مختلف مبارزه با عوامل زيان بار و آفات، کاربرد سموم شيميايي سهم عمده اي از اين راهکار ها را بخود اختصاص مي دهد.
مواجهه انسان بطرق مختلف معاقب استفاده از سموم آفت کش و باقي ماندن آنها در محيط زيست اتفاق مي افتد. سموم آفت کش انتخابي عمل نمي کنند به اين ترتيب که علاوه بر اثر روي موجودات هدف و آفات، روي موجودات غيرهدف (انسان) نيز مي توانند اثر گذارند. بر طبق آخرين سرشماره مرکز آمار ايران بخش کشاورزي  %25.9 از حجم فعاليتهاي اقتصادي و %26 شاغلين بالاي 10 سال کشور را بخود اختصاص داده و مقدار فروش سموم آفت کش در سال به 27.2 هزار تن رسيده است .
در تحقيق انجام شده تقريبا %50 کشاورزان تحت مطالعه بي سواد و متوسط سابقه اشتغال به کار آنها بين 18 تا 26 سال بود. در مناطق مختلف بسته به نوع محصول و اثر بخشي، سموم خاص مصرف مي شود. بعنوان مثال در رفسنجان و ساوجبلاغ بيش از %95 از سموم مصرفي ارگانو فسفره ها هستند. همچنين حدود %68 کشاورزان واحد هاي تحت پژوهش از هيچگونه وسايل حفاظت استفاده نمي کنند و تنها %25 کشاورزان مدعي اند که اطلاعات درج شده در برچسب سموم را متوجه مي شوند. %55 کشاورزان شهرستانهاي مورد مطالعه ظروف باقي مانده سموم را در محيط رها مي کنند و فقط %27 از آنها اقدام به سوزاندن يا دفن ظروف مي کنند.  یافته دیگر این پژوهش مربوط به زمان استفاده از سموم آفت کش در واحدهای مورد پژوهش است که بطور متوسط کشاورزان 12 سال در استفاده از این سموم دخالت داشتند و مدت استفاده سموم در سال بطور متوسط 4 روز بود. بیشترین وسیله استفاده از سمپاش در واحدهای مورد پژوهش تراکتور (31%) بود که پس از آن سمپاش موتوری با 22% در مکان دوم قرار دارد. در رابطه با نوع وسایل حفاظت فردی 2/68 % کشاورزان از هیچ گونه وسیله حفاظت فردی استفاده نکرده و تنها 5% از کشاورزان واحدهای مورد پژوهش بیشتر از دو وسیله حفاظتی استفاده می کنند. میزان شیوع علایم مسمومیت در واحدهای مورد پژوهش را که لا سموم آفت کش مواجهه داشته اند را نشان می دهد. همانگونه که ملاحظه می شود بیشترین عارضه مواجهه مربوط به سردرد و سرگیجه و سوزش چشم گزارش شده است. حدود 6% کشاورزان واحدهای مورد پژوهش در ارتباط با استفاده از آفت کش ها حداقل یکبار به پزشک مراجعه کرده اند در حالیکه موارد مربوط به حداقل یکبار بستری 2% بوده است. انواع بیماریهای گزارش شده توسط واحدهای مورد پژوهش را نشان می دهد. نتایج مربوط به آگاهی کشاورزان از نحوه استفاده از آفت کش نشان می دهد که فقط حدود 25% از این افراد اطلاعات درج شده در برچسب سموم مورد استفاده را متوجه می شوند. بطور کلی نتایج پژوهش حاکی از آن است که آگاهی کشاورزان از سموم آفت کش پائین است. از یافته های دیگر پژوهش اقداماتی است که کشاورزان بر روی ظروف باقیمانده مسموم انجام می دهند. 55% کشاورزان این شهرستانها ظروف سم را در محیط رها می کنند و تنها حدود 27% از آنها اقدام به سوزاندن یا دفن ظروف می کنند. در رابطه با تعیین سطح خونی استیل کولین استراز در کشاورزانی که از سموم ارگانوفسفره ها استفاده می کردند در مقدار طبیعی این آنزیم تفاوت معنی داری ملاحظه نشد
با توجه به آمار فوق پيشنهاد مي گردد مجموعه هاي آموزش مشتمل بر آشنايي با سموم و کاربرد آنها، نحوه مقابله، عوارض کوتاه مدت و دراز مدت، روش استفاده موثر از وسايل حفاظت فردي مختلف، اقدامات مورد نياز پس از استفاده ظروف تدوين و تحت نظر واحد هاي معين و زيرنظر کارشناسان مجرب اقدامات لازم به نحو مقتضي انجام گيرد. اين مجموعه ها بايد به زبان فارسي ساده، شفاف و در صورت امکان زبان محلي تهيه گردد و تخصصي نباشد. کارفرمايان و مسوولان موظف به در دسترس قرار دادن وسايل حفاظت فردي و برگزاري کلاسهاي توجيهي و آموزشي براي کشاورزان مي باشند. و از نظر برخورد در موارد اورژانسي آنها را آگاه ساخته و آموزشهاي لازم از نظر چگونگي سوزاندن و دفن بقاياي ظروف سموم را بطريق مناسب و بهداشتي ارایه دهند.