پسته کله قوچی از ارقام معروف و تجاری کشور بحساب می آید. برای اولین بار توسط فردی به نام حاج علی شریفی در روستای دهنو از توابع رفسنجان شناسایی و انتخاب گردید.بیشتر معروفیت این رقم به دلیل درشتی میوه آن است.در رفسنجان حدود 7000 هکتار پسته کله قوچی کاشت شده است.عملکرد این رقم در بعضی مناطق بخش بوده است.

  رقم پسته کله قوچی از ارقام کم رشد است،عادت رشد آن گسترده است.برگ ها در این رقم کوچک و درصد بیشتری از برگ ها در این رقم پنج برگچه ای می باشد.شکل برگچه انتهایی تخم مرغی و نوکار است و اندازه آن بزرگتر از برگچه های جانبی است.میوه از نوع فندقی و درشت است.پسته کله قوچی همانطور که از اسم آن پیداست، پسته‌ای درشت و گرد می‌باشد و یکی از انواع پسته‌های بزرگ ایران است. مغز درشت فندقی شکل و همچنین ثمردهی خوب آن موجب گسترش و محبوبیت این رقم گردیده‌است.از آنجا که مغز این پسته از انواع دیگر بزرگتر است، توچین آن برای آجیل شکل و ظاهر زیبایی دارد؛ و به همین دلیل بیشتر کشورهای عربی ترجیح می‌دهند از این نوع پسته خریداری کنند. بهترین نوع پسته کله قوچی در منطقه نوق رفسنجان پیدا میشود که طعم خاص خودش را دارد.

  پسته کله قوچی با نام تجاری (Jumbo pistachio) شناخته می‌شود؛ که از نظر اندازه (تعداد در انس) شبیه پسته اکبری است. درشت بودن و حجیم بودن مغز این نوع پسته موجب شده تا برای مشتریان از نظر اقتصادی به صرفه‌تر باشد و بازار صادرات خوبی را به خود اختصاص دهد.

شکل میوه:
فندقی
درصد خندانی:
متوسط
رنگ پوست:
استخوانی سفید (تیرگی متوسط)
تعداد در انس:
(۱۸-۲۰) ۲۰-۲۲ تا ۲۶-۲۴

  از آنجایی‌ که مغز این نوع پسته نسبت به دیگر انواع مغز پسته درشت‌تر می‌باشد، همین موضوع باعث خرید بازرگانان کشورهای (آلمان، یونان و اعراب) شده است.

آلمان از خریداران اصلی مغز پسته کله قوچی می‌باشد که اغلب این محصول را پس از خرید برای فروش مجدد به بازارهای دیگر کشورهای اروپایی استفاده می‌نماید.

مشخصات میوه کله قوچی:

  نوک میوه با پوست سبز خیلی کوتاه و رنگ پوست در هنگام رسیدن میوه سرخ خاکستری بوده. موقعیت شکاف پوست استخوانی هم در طرف پشتی و هم در طرف شکمی هم‌اندازه بوده. رنگ رویی مغز سرخ خاکستری بوده و رنگ پوست استخوانی سفید با تیرگی متوسط است.

  وزن تر میوه با پوست نرمه سبز 3.9 گرم و وزن پوست سبز 1.8 گرم و وزن خشک پسته کله قوچی 1.17گرم (زیاد) و طول پسته خشک 13.20 میلی‌متر (زیاد) عرض پسته 12.8میلی‌متر (زیاد) و شکل پسته خشک کروی است و درجه خندانی پوست استخوانی خیلی زیاد است و موقعیت شکاف هم از شکمی و هم از طرف پشتی با هم برابر و نسبتا زیاد است.

خصوصیات درخت پسته کله قوچی:

  درخت پسته کله قوچی دارای شاخه های قوی و ضخیم تری نسبت به فندقی دارد.نوع پسته دارای قدرت رشد متوسط و عادت رشد گسترده می‌باشد.طول درخت در این رقم پسته به‌طور متوسط 5.5 متر و عرض تاج درخت 3.23 متر(عرض متوسط) است.این رقم پسته یکی از ارقام مهم تجاری می‌باشد و همچنین بعد از پسته اوحدی یا همان پسته فندقی دومین رقم ازنظر اهمیت و سطح زیر کشت است.قطر تنه این نوع درخت نسبت به درختان دیگر زیادتر است.گل دهی در رقم کله قوچی زود هنگام است و گل دهی آن در شرایط رفسنجان 21تا7 فروردین ماه طول می کشد.برگ دهی این رقم 3-2 روز بعد از گل دهی شروع و معمولا تا اواخر فروردین ماه طول می کشد.به دلیل گل دهی زود هنگام، بیشتر در معرض خطر خسارت سرمای بهاره قرار دارد و در مناطق سرد که دارای سابقه بروز سرمای بهاره دارند، هرساله خساراتی متوجه این رقم شده.از آنجایی که سطح برگ درخت آن بسیار کم است، آفتاب به راحتی به میوه آسیب می زند. به طور متوسط برگهای درخت پسته کله قوچی دارای 12.5 درصد از نوع ساده و 15.6 درصد برگها، چهاربرگچه و 20.3 درصد برگها از نوع پنج برگچه و همچنین 51.5 درصد پنج برگچه می باشد.

  لازم به ذکر است که زنگ برگ این نوع رقم از رقم فندقی تیره تر است.

  رشد سریع مغز از 10 تا 20 تیرماه شروع و تا اواخر مردادماه تکمیل می گردد که این مدت حدود 45تا 39 روز طول می کشد. پسته کله قوچی در دهه دوم شهریورماه قابل برداشت است و از این نظر جزء ارقام متوسط رس می باشد. در ضمن رسیدن میوه از نوک شروع و پوست نرم هنگام رسیدن به رنگ سرخ خاکستری در می آید.شروع گلدهی 10 فروردین (زود گل) مرحله تمام گل 16 فروردین و طول دوره گلدهی 13 روز است. طول خوشه میوه 10.4سانتیمتر (کم) و عرض خوشه 10.2سانتیمتر (متوسط) است.میزان نیاز سرمایی مورد نیاز این نوع رقم حدود 600 ساعت است.هر خوشه درخت پسته به طور متوسط تقریبا حدود 18 پسته را شامل می شود و وزن هر خوشه حدود 53.4 گرم وزن دارد.متوسط میزان انس 25-24 دانه است. درصد ناخندانی (دهان بسته) 13-14 درصد و میزان پوکی 34-35 درصد می باشد.از هر 100 گرم پسته خشک (مغز به همراه پوست استخوانی) حدود 55 گرم مغز به دست می آید.مقدار پروتئین مغز 2.2 درصد و مقدار چربی آن 4.49 درصد می باشد.