اهمیت کاشت و آبياري درختان پسته در تابستان

یکی از مهمترين عمليات داشت، آبياري در طول فصل است. درخت پسته در هر مرحله از رشد نیازمند مقدار مشخصی آب است. به نظر می رسد مراحل تکامل میوه پسته بر اساس اهمیت از منظر آبیاری عبارتند از: گلدهی و پر شدن مغز، تشکیل میوه، مغز پرکردن و در نهایت رسیدن میوه و خندانی شدن آن است.
باید توجه داشت که عدم تأمین نیاز آبی درختان در فروردين ماه در زمان گلدهي و زمان پر‌شدن مغز (عموماً تيرماه) پوكي و سقط‌ جنين را به دنبال دارد. مرحله خنداني پوست استخواني در زمان آخرين آب قبل از برداشت نیز یکی از مراحلی است که باید مدنظر قرار گیرد. آبیاری حین تشكيل ميوه و پس از گرده افشاني (اواخر فروردين ماه) برتعداد دانه در درخت اثرگذار است. همچنین در زمان رسیدگی و مغز پرکردن در اواخر مرداد و اوايل شهريور ماه بهتر است آبیاری مورد توجه قرار گیرد، چون با توجه به گرمی هوا و کمبود آب درختان تحت تنش هستند و عدم تأمین نیاز درختان به آب منجر به پوکی و نیم مغزی می شود. البته مجموعه عواملی از قبیل مديريت آبياري، تغذيه، كنترل آفات و بيماري‌ها و …. در طول فصل وزن و اندازه ميوه را تحت تأثیر قرار می دهد.
با وجود اینکه حساس‌ترين مرحله رشد درختان پسته به تنش آبي زمان گل‌دهي و مغز رفتن است، اما برخي از باغداران از آبياري باغ هاي خود در زمان به گل رفتن ترس دارند! ایشان اظهار مي‌كنند كه آبياري درختان پسته در اين زمان باعث ريزش گل‌ ها می شود. لذا در اين قسمت لازم دانستيم توضيحي در اين خصوص جهت روشن شدن مطلب ارائه نماييم.
درختان در دو حالت قادر به جذب آب از خاك نیستند. وقتي كه خاك خشك بوده و آبي براي جذب وجود ندارد و دوم حالتي كه خاك اشباع از آب بوده و هوايي در خاك وجود نداشته باشد. تنها در حالتي كه سه جزء آب، خاك و هوا در كنار هم باشند، شرايط لازم براي جذب آب توسط ريشه گياه فراهم است. با اين تفاسير در طول زمان آبياري، درختان نمي‌توانند آبي را از خاك جذب نمايند؛ چرا كه در اين زمان خاك اشباع بوده و هوايي در آن وجود ندارد. به همين دليل است كه گفته مي‌شود باغچه‌ ها را هنگام ظهر آبياري نكنيد، چرا كه در اين زمان گياه بيشترين نياز به آب را دارد، در حالی که جذب آب متوقف مي‌گردد. لذا گياه به اصطلاح دچار خفگي شده و صدمه مي‌بيند. بسته به نوع خاك، اين حالت اشباع بين 24 ساعت (در خاك ‌هاي خيلي سبك شني) و تا 4 الي 5 روز (در خاك ‌هاي سنگين رسي و قليايي) پس از آبياري باقي مي ‌ماند. در اين حالت گياه تحت تنش غرقاب قرار مي‌گيرد. لذا جهت رفع مشكل در خاك ‌هاي با نفوذپذيري كم در زمان گل ‌دهي بايد از آبياري سنگين خودداري كرد. در شرايطي كه آب وخاك شور باشد نيز به دليل غلظت بالاي نمك در محلول خاك جذب آب به كندي صورت گرفته و حالت اشباع خاك ممكن است تا زمان بيشتري نيز باقي بماند.
گزارشات و شواهد موجود نشان داده كه در برخي از مناطق پسته‌كاري، آبياري درختان پسته در ارديبهشت ‌ماه باعث سوختگي و سياه شدن نوك ميوه‌ ها و در نهايت خشك‌ شدن آن‌ ها مي‌گردد. اين عارضه تاكنون بر روي ارقام كله ‌قوچي، اوحدي (فندقي)، اكبري و پوست‌خرمايي و پوست‌پيازي (بياضي) در استان كرمان و رقم آق پسته در استان قزوين و رقم عباسعلي در منطقه دامغان مشاهده شده ‌است. بررسي‌هاي انجام شده نقش كليه آفات، عوامل قارچي، ويروسي و باكتريایي، عوامل اقليمي و جوی را در بروز اين عارضه منتفي مي‌داند. اين عارضه كه به عارضه لكه ‌پوست استخواني موسوم است، بر اساس تحقيق مقدماتي انجام‌ شده در پژوهشكده پسته، به دليل كمبود كلسيم در گياه اتفاق اُفتاده و بطور غير مستقيم در اثر آبياري در اواسط ارديبهشت ‌ماه تشديد مي‌گردد. البته مكانيسم بروز اين عارضه هنوز مشخص نيست، ولي به احتمال قوي آبياري در ارديبهشت ‌ماه با بر هم زدن نسبت كلسيم به ساير عناصر غذايي در گياه و در نهايت تغيير در غلظت كلسيم در اندام ‌هاي گياهي و بخصوص ميوه، باعث بروز اين مشكل مي ‌شود. محلول ‌پاشي كلروركلسيم با غلظت 2.5 در هزار، در اواخر فروردين‌ ماه مي ‌تواند شدت خسارت را در اين عارضه كاهش دهد. البته تحقيقات تكميلي در اين خصوص، جهت شناسايي بهتر جنبه‌هاي اين عارضه، در پژوهشكده پسته در شرف انجام است.
البته فاكتورهاي كيفي ديگري نيز نظير زودخنداني و ترك ‌خوردگي پوست سبز پسته نيز تحت تأثير مديريت آبياري در فصل بهار قرار دارند. بر اساس تحقيقات انجام‌ شده جلوگيري از تنش خشكي در اواخر فصل بهار بخصوص در خرداد ماه با انجام آبياري كافي، بيشترين اثر را در كاهش تشكيل پسته ‌هاي زودخندان و در نهايت كاهش آلودگي مغز پسته به زهرابه آفلاتوكسين دارد.یکی از مهمترين عمليات داشت، آبياري در طول فصل است. درخت پسته در هر مرحله از رشد نیازمند مقدار مشخصی آب است. به نظر می رسد مراحل تکامل میوه پسته بر اساس اهمیت از منظر آبیاری عبارتند از: گلدهی و پر شدن مغز، تشکیل میوه، مغز پرکردن و در نهایت رسیدن میوه و خندانی شدن آن است.
باید توجه داشت که عدم تأمین نیاز آبی درختان در فروردين ماه در زمان گلدهي و زمان پر‌شدن مغز (عموماً تيرماه) پوكي و سقط‌ جنين را به دنبال دارد. مرحله خنداني پوست استخواني در زمان آخرين آب قبل از برداشت نیز یکی از مراحلی است که باید مدنظر قرار گیرد. آبیاری حین تشكيل ميوه و پس از گرده افشاني (اواخر فروردين ماه) برتعداد دانه در درخت اثرگذار است. همچنین در زمان رسیدگی و مغز پرکردن در اواخر مرداد و اوايل شهريور ماه بهتر است آبیاری مورد توجه قرار گیرد، چون با توجه به گرمی هوا و کمبود آب درختان تحت تنش هستند و عدم تأمین نیاز درختان به آب منجر به پوکی و نیم مغزی می شود. البته مجموعه عواملی از قبیل مديريت آبياري، تغذيه، كنترل آفات و بيماري‌ها و …. در طول فصل وزن و اندازه ميوه را تحت تأثیر قرار می دهد.
با وجود اینکه حساس‌ترين مرحله رشد درختان پسته به تنش آبي زمان گل‌دهي و مغز رفتن است، اما برخي از باغداران از آبياري باغ هاي خود در زمان به گل رفتن ترس دارند! ایشان اظهار مي‌كنند كه آبياري درختان پسته در اين زمان باعث ريزش گل‌ ها می شود. لذا در اين قسمت لازم دانستيم توضيحي در اين خصوص جهت روشن شدن مطلب ارائه نماييم.
درختان در دو حالت قادر به جذب آب از خاك نیستند. وقتي كه خاك خشك بوده و آبي براي جذب وجود ندارد و دوم حالتي كه خاك اشباع از آب بوده و هوايي در خاك وجود نداشته باشد. تنها در حالتي كه سه جزء آب، خاك و هوا در كنار هم باشند، شرايط لازم براي جذب آب توسط ريشه گياه فراهم است. با اين تفاسير در طول زمان آبياري، درختان نمي‌توانند آبي را از خاك جذب نمايند؛ چرا كه در اين زمان خاك اشباع بوده و هوايي در آن وجود ندارد. به همين دليل است كه گفته مي‌شود باغچه‌ ها را هنگام ظهر آبياري نكنيد، چرا كه در اين زمان گياه بيشترين نياز به آب را دارد، در حالی که جذب آب متوقف مي‌گردد. لذا گياه به اصطلاح دچار خفگي شده و صدمه مي‌بيند. بسته به نوع خاك، اين حالت اشباع بين 24 ساعت (در خاك ‌هاي خيلي سبك شني) و تا 4 الي 5 روز (در خاك ‌هاي سنگين رسي و قليايي) پس از آبياري باقي مي ‌ماند. در اين حالت گياه تحت تنش غرقاب قرار مي‌گيرد. لذا جهت رفع مشكل در خاك ‌هاي با نفوذپذيري كم در زمان گل ‌دهي بايد از آبياري سنگين خودداري كرد. در شرايطي كه آب وخاك شور باشد نيز به دليل غلظت بالاي نمك در محلول خاك جذب آب به كندي صورت گرفته و حالت اشباع خاك ممكن است تا زمان بيشتري نيز باقي بماند.
گزارشات و شواهد موجود نشان داده كه در برخي از مناطق پسته‌كاري، آبياري درختان پسته در ارديبهشت ‌ماه باعث سوختگي و سياه شدن نوك ميوه‌ ها و در نهايت خشك‌ شدن آن‌ ها مي‌گردد. اين عارضه تاكنون بر روي ارقام كله ‌قوچي، اوحدي (فندقي)، اكبري و پوست‌خرمايي و پوست‌پيازي (بياضي) در استان كرمان و رقم آق پسته در استان قزوين و رقم عباسعلي در منطقه دامغان مشاهده شده ‌است. بررسي‌هاي انجام شده نقش كليه آفات، عوامل قارچي، ويروسي و باكتريایي، عوامل اقليمي و جوی را در بروز اين عارضه منتفي مي‌داند. اين عارضه كه به عارضه لكه ‌پوست استخواني موسوم است، بر اساس تحقيق مقدماتي انجام‌ شده در پژوهشكده پسته، به دليل كمبود كلسيم در گياه اتفاق اُفتاده و بطور غير مستقيم در اثر آبياري در اواسط ارديبهشت ‌ماه تشديد مي‌گردد. البته مكانيسم بروز اين عارضه هنوز مشخص نيست، ولي به احتمال قوي آبياري در ارديبهشت ‌ماه با بر هم زدن نسبت كلسيم به ساير عناصر غذايي در گياه و در نهايت تغيير در غلظت كلسيم در اندام ‌هاي گياهي و بخصوص ميوه، باعث بروز اين مشكل مي ‌شود. محلول ‌پاشي كلروركلسيم با غلظت 2.5 در هزار، در اواخر فروردين‌ ماه مي ‌تواند شدت خسارت را در اين عارضه كاهش دهد. البته تحقيقات تكميلي در اين خصوص، جهت شناسايي بهتر جنبه‌هاي اين عارضه، در پژوهشكده پسته در شرف انجام است.
البته فاكتورهاي كيفي ديگري نيز نظير زودخنداني و ترك ‌خوردگي پوست سبز پسته نيز تحت تأثير مديريت آبياري در فصل بهار قرار دارند. بر اساس تحقيقات انجام‌ شده جلوگيري از تنش خشكي در اواخر فصل بهار بخصوص در خرداد ماه با انجام آبياري كافي، بيشترين اثر را در كاهش تشكيل پسته ‌هاي زودخندان و در نهايت كاهش آلودگي مغز پسته به زهرابه آفلاتوكسين دارد.